संस्कृति

प्रत्येक वर्ष आषाढ शुक्ल एकादशीका दिन घर घरमा तुलसीको बिरुवा सारि चार महिनासम्म गरिने विशेष पूजा आराधना आजदेखि शुरु हुँदैछ। एक महिनाअघि ज्येष्ठ शुक्ल एकादशीका दिनमा घर घरको तुलसी मोठमा राखिएको दलको बिरुवा आज मोठमा सारिन्छ । सनातन वैदिक परम्पराअनुसार तुलसीलाई विष्णुको प्रतीकका रुपमा मानिन्छ । जदेखि कार्तिक शुक्ल एकादशीका दिनसम्म तुलसीको विशेष पूजा हुन्छ। आषाढ शुक्ल एकादशीदेखि कार्तिक शुक्ल एकादशीसम्म चार महिना भगवान् विष्णु क्षीरसागरमा शयन गर्नुहुने भएकाले आजको दिनलाई हरिशयनी एकादशी भनिएको धर्मशास्त्रविद् एवं नेपाल पञ्चाङ्ग निर्णायक समितिका… पुरा पढौ

नेपाली परम्परागत शैलीका घुमाउने घर आधुनिक शैलीका घर बनाउने होडमा हराउँदै गएका छन् । पोखरामा २० वर्ष अघिसम्म पनि घुमाउने घर धेरै देखिन्थे। रातो माटोले लिपेका¸ खरले छाएका घर निकै सुन्दर र आकर्षक देखिन्थे। अहिले पोखराका मुख्य बजारमा घुमाउने घर देखिनु मुस्किल छ। गाउँमा पनि यस्ता घर हराउँदै गएका छन्। पुराना शैलीका घरको ठाउँ अहिले अग्ला गगनचुम्बी व्यवसायिक घरहरूले लिँदै गएका छन्। नेपाली इन्जिनियरिङ प्रविधिमा बनेका मौलिक घरहरू हराउँदै छन्।  कंक्रिट घरहरूले भरिंदै गएको पोखराको पर्यटकीय क्षेत्र बैदाम (लेकसाइड) मा… पुरा पढौ

कालीगण्डकी नदीमाथि एकोहोरो दोहन हुने क्रम नरोकिएपछि नदी र यहाँको सभ्यता बचाउ अभियानमा युवा जुट्न थालेका छन्। म्याग्दी, बागलुङ, पर्वत, स्याङ्जा जिल्ला लगायत क्षेत्रमा कालीगण्डकी नदीकाे चौतर्फी दोहन हुनथालेपछी युवाहरू सामाजिक सञ्जाल मार्फत नदी र सभ्यता बचाउ अभियानमा जुटेका हुन्।  मानव सभ्यता नदी किनारबाट भएको हो। यिनै मानव र जैविक विविधताको अस्तित्व सँग गाँसिएका नदी, खोलाबाट गिटी,ढुङ्गा, बालुवा एकोहोरो दोहन हुँदै जाँदा प्रकृति वातावरण र मानव सभ्यता नै अप्ठ्यारोमा पर्ने अवस्था सृजना भएको काली गण्डकी सभ्यता बचाउ अभियानका अभियन्ता आरके… पुरा पढौ

संस्कृतिकर्मी मेनकाजी गुरुङले नेपाली नृत्यको क्षेत्रमा पुर्‍याएकाे याेगदान सधै अविस्मरणीय रहने छ। नेपाली लोक सांस्कृतिक नृत्यको जगेर्ना र त्यसको प्रचार गर्न उनि निरन्तर लागिरहेका थिए। मेनकाजीले नेपाली लोक सांस्कृतिक नृत्यको जगेर्ना र त्यसको प्रचार अन्तर्राष्ट्रिय क्षेत्रमा पनि पुर्‍याएका थिए। उनले जीवनकालको अन्तिम समय सम्म नेपाली लोक सांस्कृतिक नृत्यको जगेर्नामा अनवरत लागिरहे। कास्कीकाे गुरुङ गाउँ सिक्लेसमा जन्मेका हुन मेनकाजी। उनमा पनि युवा अवस्थामा गाउँका अरु दाजुभाइ जस्तै लाहुरे बन्ने सपना थियाे। सिक्लेस गाउँमा लाहुरेकाे बाहुल्यता थियाे । युवाहरु ब्रिटिस र भारतीय… पुरा पढौ

नयाँ वर्ष २०७८ धूमधामले मनाइ रहँदा ७० वर्ष अगाडिको नयाँ वर्षको सम्झना गर्न मन लाग्यो । अधिकांश नेवारहरू जो भक्तपुरबाट पोखरा आएका थिए ती घरहरूमा बिस्केट जात्राको खुसीयालीको तयारीमा रोटी पोल्ने र घर सफा गर्ने कार्य हुँदै थियो। विन्ध्यवासिनी मन्दिरमा चैत र असोजमा नियमित पूजा गर्ने गरिन्थ्यो । २००६ को चैतमा पनि पण्डितहरूले नियमित पूजा गर्ने तैयारी गर्दै थिए । चैत २९ गते वैशाख कृष्ण नवमी तिथि मंगलबारको साइतमा एकातर्फ विन्ध्यवासिनी देवीको पूजा अर्कोतर्फ महादेवको हवनसहित रुद्री पूजाको शुभारम्भ भयो… पुरा पढौ

पाेखरा: कोरोना भाइरसको त्रासमा नेपालीहरूले विक्रम संवत् २०७७ लाई बिदाई गर्दै नयाँ वर्ष २०७८ लाई स्वागत गरेका छन्। नयाँ वर्ष मनाउन पाेखराका विभिन्न पर्यटकीय स्थलहरूमा आन्तरिक पर्यटकहरूको चहलपहल बढेको छ । सङ्क्रमण बढ्दै गएकाले सरकारले २५ जनाभन्दा बढी सहभागी नहुन हालै निर्देशन दिए पनि पाेखराकाे तालबाराही मन्दिरमा दर्शन गर्नेकाे भिड लाग्याे । पाेखराकाे अन्य पर्यटकीय स्थलमा विश्वशान्ति स्तूपा , पाताले छाँगाे, विन्ध्यवासिनि मन्दिर लगायतमा पनि उस्तै भिड लागेकाे थियाे । नयाँ वर्ष २०७८ काे पहिलो दिन बुधबार पोखराको फेवातालको मध्यभागमा… पुरा पढौ

 फेवाताल किनारमा साँझपख दैनिक हुने आरतीले पर्यटकका लागि थप आकर्षण बढाएको छ। फेवा किनारमा साँझ पख थप साैन्दर्य थपेकाे छ । फेवातालको मध्यभागमा रहेको तालबाराही मन्दिरको अघिल्तिर बाराहीघाटमा आरती अवलोकन गरेर पर्यटकहरुले आनन्द लिने गरेका छन्। २०७५ असोज २४ गते घटस्थापनादेखि फेवा किनारमा आरती सुरु हुँदै आएको हो।  कोरोना संक्रमण नियन्त्रण गर्न सरकारले लकडाउन लगाउनु अघि चैत ८ गतेदेखि आरती सेवा बन्द रहेको थियो। पुसको ७ गतेदेखि पून: आरती नियमित हुँदै आएको छ। फेवाताल किनारमा साँझखप माछापुच्र्छे, धौलागिरी, अन्नपूर्ण हिमालको… पुरा पढौ

पाेखरा : चर्चित लोक गीत ‘यो दाजुको मिर्मिरे आँखा’, बेली र चमेली लगायत गीतका सर्जक धनबहादुर गायककाे निधन भएकाे छ । मनिपाल शिक्षण अस्पतालमा उपचारको क्रममा सोमबार बिहान उनकाे निधन भएको हाे । धनबहादुर गायक पर्यटकलाई सारङ्गी बजाउन सिकाउँदै ढाका टाेपीमा । राष्ट्रिय लोकबाजा र सारंगी संरक्षण पाठशाला प्रतिष्ठानका अध्यक्ष रहेका धनबहादुर अाप्नाे संस्कृति संरक्षणमा निरन्तर लागिरहेका थिए । उनि झलकमान गन्धर्व सारंगी पाठशालाका अध्यक्ष पनि थिए । पाठशालामा युवाहरुलाई सारङ्गी बजाउन सिकाउँथे । २०२१ साल वैशाख ६ मा पोखराको… पुरा पढौ