बिराली, भँगेरी र म

रातिको लगभग ११ बज्दै थियो l म सुत्ने तयारी गर्दै थिएँ l  यतिकैमा ढोका बाहिर चरा कराएको जस्तो अनौठो अवाज आयो l  के रहेछ भनेर हेर्न जाँदा त हाम्रो घरमा बस्दै आएकी माउ बिरालीले भँगेरी पो समातेर ल्याएकी रहेछ l  उसले आफ्नो शिकार रमाइलो मान्दै खेल्दै थिई र आफ्नी सानी छोरी बिरालीलाई शिकार हेर्न र खेल्न बोलाउँदै थिई ।

“भँगेरी घाइते भैसक्यो होला, मर्यो कि बा ?” म अकमक्क परी सोच्दै थिएँ l

त्यो भँगेरीले पखेटा फट्फटाएको देखेँ l  जिउँदै रहेछ l  लामो सास फेरेँ l  माउ बिराली आफ्नै सुरमा भँगेरीलाई समातेर खेल्दै थिई l म चाहिँ निकै अलमलमा परेँ l  त्यो भँगेरीलाई बचाउन मन लाग्यो l  फेरि छोरीलाई शिकार गर्न सिकाउँदै गरेकी आमाको पञ्जाबाट उसको मिहिनेत खोस्न ठीक हो कि हैन भन्ने दोधारमा परेँl  

माउ बिरालीले आफ्नी छोरीलाई बोलाउन गएको मौका छोपी मैले भँगेरीलाई बिस्तारै टिपेँ र थाहा नपाउने गरी अर्को कोठामा सुरक्षित ठाउँ खोजेर भँगेरीलाई राखेँ l  त्यसपछि म माउ बिरालीकहाँ आएँ l  माउ बिराली भँगेरी खोज्दै थिई l  शिकार हराएकोमा दु:खी हुँदै एक्लै घर बाहिर निस्कीl

छोरी बिराली माउ बिरालीलाई हेर्दै थिई l  म चाहिँ दुबैलाई हेर्दै भँगेरीको ज्यान बचाएकोमा खुसी मान्नु कि एउटी आमाको मुखबाट उसको बच्चालाई खुवाउन समातेको आहारा खोसिएकोमा दु:ख मान्नु भन्ने सोचले दोधारमा परेँl  खुसी र दु:खको अनौठो अनुभव एकैचोटी भयो । मनमनै मैले सही नै गरेँ जस्तो लाग्यो तर कुन तरिकाले सही गरेँ? बिराली भन्दा कमजोर भँगेरीको प्राण बचाएर अथवा  बिरालीको शिकार खोसेर म बिराली भन्दा बलियो छु भन्ने देखाएर ?  सोच्दै निदाएछु।

बिहानको करिब ४ बजे माउ बिरालीले फेरि हल्ला गरी  र म बिउझिएँ l आबुई, निक्कै ठूलो मुसा पो मारेर ल्याएको रहेछ ! जीवन भनेको शिकार र शिकारीको खेल रहेछ भन्ने लाग्यो l  माउ  बिरालीले शिकार गरेर ल्याएको मुसा छोरीलाई दिई l  छोरी बिरालीले मुसा खेलाएको हेर्दै गर्दा आफूले राति बचाएको भँगेरीलाई सम्झेँ र सुटुक्क अर्को कोठामा हेर्न गएँ l  भंगेरी आरामले सुतिरहेको रहेछl  मनमा आनन्द लाग्यो र म फेरि सुत्न आएँ।

माउ बिरालीको लगभग १ वर्षको ठूलो छोरो पनि सँगै थियो र उसकी  बहिनी दुई महिनाकी थिई l  बेलाबेला मुसा खेलाउँदै मेरो कोठाभित्रै आइपुग्थे बिराला दाजु बहिनी l  दाजु र बहिनी मिलेर आमाले मुसा खाएको हेरेर बसे । म तिनीहरुको क्रियाकलाप हेर्दा हेर्दै निदाएछु l  

बिहानको ८ बजे म उठेँ र हतारिँदै भंगेरीलाई हेर्न गएँ l  भँगेरी मैले राखेको ठाउँमा थिएन l  म आत्तिएँ र आमालाई बोलाएँl  

“मैले त बिहानै झ्यालबाहिर उडाइदिएँ” भन्दै आमा हाँस्नु भयोl  

म झ्याल बाहिर हेरेको हेर्यै भएँ l  भँगेरीलाई मैले बाई नै भन्न पाइनँ l  टोलाउँदै बस्दा सानो हुँदा पढेको सुगा र दु:खी महिलाको कथा याद आयो l त्यस कथामा एउटी महिलाले एउटा घाइते सुगालाई घर ल्याएर बचाएर उद्दार गर्छे । पछि सुगा महिलालाई सुनको दाना दिन फर्किन्छl  महिलाले त्यो दाना माटोमा रोप्छे र त्यसबाट सुनको रुख उम्रन्छ।

“मैले बचाएकी भँगेरी पनि कुनै दिन मलाई सुनको दाना दिन फर्केर आउन सक्छ, तर उसले उज्यालोमा मेरो अनुहार नै देख्न पाएन । उसले मलाई चिन्ने पो कसरी होला ?” यस्तो सोच्दै म मनमनै खितिक्क हासेँl  

(ललितपुर निवासी सबिना गुरुङ आर्किटेक्चरमा स्नातक हुन् l उनले एनिमल रेस्क्यु एन्ड रिहाब सेन्टर बिषयमा सोधपत्र सम्पन्न गरेकी छिन् l उनी बिरालोसँग खेल्न, चित्र कोर्न, भ्रमण गर्न र जनावरसम्बन्धी चलचित्र हेर्न रुचाउँछिन्)