प्रकृति

सर्वोच्च अदालतले कालीगण्डकी नदी डाइभर्सन नगर्न अन्तरिम आदेश दिएको छ।  प्रकाशमणि शर्माको रिटमा सुनुवाइ गर्दै बुधबार प्रधानन्यायाधीश चोलेन्द्रशमसेर जबराकाे एकल इजलासले कालीगण्डकीको वहाव रोक्ने गरी काम नगर्न अन्तरिम आदेश दिएको हो। आदेशमा कालीगण्डकीको प्राकृतिक वहावलाई डाइभर्सन गरेर रिजर्भवालयल बनाउने काम गर्नु पर्यावरण प्रतिकुल नहुने भन्दै त्यो काम नगर्न नगराउन भनिएको छ। आदेशमा नदीजन्य पदार्थ निकाल्ने, शालिग्राम निकासी गर्ने लगायत प्राकृतिक र पर्यावरण प्रतिकुल हुने गरी काम नगर्न भनिएको हाे ।  कालीगण्डकी नदी डाइभर्सन आयोजना अघि बढाउन सरकारले तयारी गरेपछि वातावरण संरक्षणकर्मीले रिट दायर गरेका… पुरा पढौ

वर्षा याममा वन पाखा, बारी, खोला, चौरमा विभिन्न थरीका च्याउ प्रशस्त उम्रन्छन् । यसरी उम्रेका सबै च्याउ खानयोग्य हुँदैनन् । कतिपय निकै विषालु हुन्छन् ।  यसैले च्याउ पाइयो, भेटियो भन्दैमा टिपेर खानु हुँदैन ।  वर्षा याम सुरूसँगै देशका विभिन्न जिल्लामा विषालु च्याउ सेवनबाट ज्यान गुमाएका समाचार आउन थालेका छन् । पोखरा ३३ पुँडीमा असार १२ गते शनिवार एकै परिवारका ६ जना सहित ८ जना विषालु च्याउ खाएपछि बिरामी परे । स्थानीय धारापानी सामुदायिक वनबाट ल्याएको च्याउ खाँदा बिरामी परेको प्रदेश… पुरा पढौ

फेवाताल पुरिनबाट जोगाउन बनाइएको सिल्टेसन ड्याम बाढीले बगाएको छ । फेवातालको मुहान पोखरा २३ हर्पन खोलामा एक वर्ष अघि बनेको ड्याम बुधवार राति भत्केको हो । ड्याम भत्केपछि खोला ठूलाखेतको बस्ती नजिकै भएर बगेको छ । ड्याममा थुप्रिएको गेगर, कमेरो लगायत बाँध भत्केपछि हर्पन खोला हुँदै तालमा थुपारेको छ । तालको मुहान क्षेत्रमा गएको पहिरो पनि खोला हुँदै तालमा मिसिँदा फेवा हिलाम्य भएको छ । तालको मुख्य खोला हर्पन, अधेरी खोला, बेतयानी खोला लगायतका खोला हुँदै मुहान क्षेत्रमा वर्षा याममा गएको पहिरो तालमा… पुरा पढौ

२०७५ साल असार महिना । अध्ययनको सिलसिलामा कास्की जिल्लाको माछापुच्छ्रे गाउँपालिकाको वडा नम्बर ८ र ९ का विभिन्न गाउँहरू पुगेको थिएँ । मानव र बाँदर बिचको द्वन्द्वसम्बन्धी खोज गर्ने उद्देश्यले त्यहाँ पुगेको थिएँ ।मौसमले भने खासै साथ दिएको थिएन । यो अध्ययनका लागि उपयुक्त समय पनि रहेनछ।  मानिसहरू धानको बिउ काढ्ने, आली लगाउने, खेत रोप्ने काममा व्यस्त थिए । उनीहरूलाई रोपाइँको चटारो थियो । म भने बाँदर देख्नै नपाइने हो कि भन्ने चिन्तामा थिएँ । पहिलोपटक असारमा जाँदा मैले कुनै… पुरा पढौ

रामसार क्षेत्रमा सूचीकृत पोखराको फेवाताल प्राकृतिक र मानवीय व्यवहारका कारण साँगुरिँदै गएको छ। वर्षा याममा ठुलो परिमाणमा गेग्र्यान, कमेरो र माटो थ्रुप्रिंदै जाँदा ताल सङ्कटमा पर्दै गएको छ । जलाधार क्षेत्रमा जाने पहिरो खहरे खोला हुँदै तालको मुख्य स्रोत हर्पन खोलामा मिसिएर तालमा थुप्रिन्छ। तालको गहिराइ पनि तीव्र रूपमा कम हुँदै गएको छ।  फेवातालको मुहानबाट तालमा प्रत्येक वर्ष एक लाख ४२ हजार मेट्रिक टन गेग्र्यान थुप्रिँदै आएको विभिन्न अध्ययनले देखाएको छ। समय श्रृखला विश्लेषणबाट यो अवस्था देखिएको हो। नापी विभागको… पुरा पढौ

कुकुरका छाउराहरू चञ्चल हुन्छन । खेल्न मन पराउँछन् । चाहे बलसँग होस, चाहे डोरीतान्ने खेल होस् वा साना साना गुडियाहरूलाई च्यातच्युत पार्ने कामहरूमा रमाइरहेका हुन्छन् । मानिसहरू यिनै कुकुरसँग खेल्दा आनन्द मान्छन् र हौसला बढेको ठान्दछन् । अध्ययनहरूले कुकुर पाल्ने मानिसहरू बिरालो पाल्ने मानिसहरू भन्दा धेर खुसी हुन्छन् र बढी हाँस्छन् भन्ने देखाएको छ।   कुकुरहरू मानिसहरूसँग खेल्न इच्छुक हुन्छन् । यो नै कुकुरहरूलाई घरपालुवा बनाउनुको मुख्य कारण भएको अध्ययनहरूको निष्कर्ष छ। यसैकारण नै मानिसहरूले कुनै निश्चित प्रयोजनका लागि कुकुरहरूको प्रजनन… पुरा पढौ

कालीगण्डकी डाइभर्सनले प्रदेशकाे सभ्यता, नदीवरपरका जैविक विविधता विनाश र संकट निम्त्याउने भन्दै डाइभर्सन परियोजना सधैंका लागि रोक्न जनस्तरबाट माग गरिएको छ । ‘कालीगण्डकी बचाऔं अभियान’को तर्फबाट बिहीबार एक प्रेस विज्ञप्ति जारी गर्दै विनाशकारी परियोजना तत्काल रोक्न सरकारलाई ध्यानाकर्षण गराएका हुन् । कालीगण्डकी प्रदेशको सभ्यता संग जाेडिएकाे महत्वपूर्ण सम्पदा हाे । सिङ्गो नदीलाई अर्कोतर्फ मोड्ने परियोजना गण्डकीवासीको आस्था र संस्कृतिमाथिको खेलबाड हुनुकाे साथै यहाँका जैविक विविधतामाथी पनि खेलबाड हाे । परियाेजना अघि बढाउने गरी कार्यालय स्थापना भएसंगै अभियन्ताहरूले परियाेजना सधैका लागि… पुरा पढौ

पोखरा : प्रदेश र प्रदेशवासीको हित विपरीत संघ सरकारले कालीगण्डकी डाइभर्सन आयोजना कार्यालय खुलेपछि सर्वत्र विरोध भएको छ । यसै विषयमा गण्डकी सरकारले सोमबार सर्वपक्षीय /सर्बपक्षीय बैठक गरेको छ । बैठकमा सहभागी राजनीतिक दल, नागरिक समाज र संघसंस्थाका प्रतिनिधिले एक स्वरमा उक्त आयोजनाको विरोध गरेका छन् । उनीहरुले यो आयोजना तत्काल रद्ध गर्न संघ सरकारसँग आग्रह गरेका छन् । बैठकपछि सहभागी सबैले साझा अवधारणासमेत सार्वजनिक गरेका छन् । बैठकपछि जारी निर्णयमा भनिएको छ, ‘भौगोलिक, सांस्कृतिक, पर्यावरणीय, राजनीतिक, आर्थिक, सामाजिक र… पुरा पढौ

अङ्ग्रेजी क्यालेन्डरको  जून ५ तारिकको दिन विश्व वातावरण दिवस मनाउँदै गर्दा सामाजिक सञ्जालमा वृक्षरोपण गरेको फोटोहरू प्रशस्तै पोस्ट गरिए । यस्तै पोस्टलाई व्यङ्ग्य गर्दै एक जनाले फेसबुकमा  अर्को पोस्ट गरे ’आज नयाँ बिरुवाको फोटो नहालौँ बरू अघिल्लो  वर्ष रोपेको बिरुवा कस्तो भएछ त्यो देखाऊँ’। यो प्रत्युत्तरले हाम्रो वृक्षरोपण नतिजामुखी भन्दा वातावरणीय योगदानको मानक  बनेको  एक पवित्र  कर्मकाण्डको रूपमा मात्र  देखिएको छ भन्ने कुरा दर्साउँछ। यस्तै पोस्टलाई व्यङ्ग्य गर्दै एक जनाले फेसबुकमा  अर्को पोस्ट गरे ’आज नयाँ बिरुवाको फोटो नहालौँ बरू… पुरा पढौ

गण्डकी प्रदेशका मुख्यमन्त्री कृष्णचन्द्र नेपाली पोखरेलले कालीगण्डकी डाइभर्सन गरिए जैविक विविधता, मानव सभ्यता नै प्रभावित हुने भन्दै डाइभर्सन योजना अघि बढ्न नदिइने बताएका छन् । सिंगो प्रदेशको भावनालाई कुल्चेर कालीगण्डकी डाइभर्सन योजना सुरु गर्न लागेको भन्दै कुनै हालतमा सफल हुन नदिने बताएका हुन् । प्रदेशको भावनाविपरीत जाने प्रयासलाई नागरिकलाई उतारेर भए पनि सफल हुन नदिने बताएका छन् । विश्व हिन्दु महासंघसहित विभिन्न संघसंस्थाका तर्फबाट आइतबार ध्यानाकर्षण पत्र बुझ्दै मुख्यमन्त्री पोखरेलले केन्द्र सरकारसँग गरेको आग्रह पालना नभएमा र प्रदेशको आवाजको सुनुवाई… पुरा पढौ